Piştî çapkirina 19 pirtûkan, Sozan Cemal nedixwest di medyayan de derkeve, lê êdî neçar bû ku biaxife. Piştî ku wê pirtûkek ji erebî wergerand ser zimanê kurdî û belav kir, ew beramberî nerazîbûna hinek kesan bû. Sozan Cemal dibêje ku “gellektirîn spasî li ser vê pirtûkê ji min re bûn. Ez dizanim ku girêkek derûnî ya mezin û gellek nehişyarî derbarê sêksê de hene. Ez dizanim ku pirraniya kêşeyên di nav malbat û cudabûnan de pêwendiyên wan bi nehişyariya sêksî ve hene.”
Sozan Cemal pirtûka “Yek milyon pirs û bersiv derbarê sêksê de” ya nivîskara ereb D. Fewziye Dirî wergerandiye ser zimanê kurdî. Ji wan gef û nameyên ku ji Sozan re çûne, diyar dibe ku wê di nav çi civakê de destê xwe daye çi şêweyê wergerandinê. Yekî jê re nivîsandiye “Ji xirabiyê wêdetir xwedê tiştekî ji te re nanivisîne.” Yekî din nivîsandiye “Dev jê berde. Tu pey gavên şeytên ketî.” Yekî din şîretê dike û nivîsiye “baştir e ku tu bicivîne.”
Sozan Cemala 39 salî sala 1996ê kulojeya zanistî ya zanîngeha Selahedîn bi dawî kiriye û niha sernivîsera kovara Zanistî Serdem e û xwediya 19 pirtûkên çapkirî ye, ku 15 ji wan nivîsandin û wergerandinên wê bi xwe ne, 4 pirtûk jî bi hevbeşiya nivîskarên din wergerandiye. “Ezê berdewam bim. Karê min ew e ku nameya xwe bigihînim. Ez dizanim çi ji civakê re pêwîst e. Guh jî nadim gefan, ji ber ku ev pirs û bersiv tenê bi awayekî zanistî derketine. Projeya siberojê jî pirtûkeke derbarê hişyarbûna jinan de ye. Ev sitema mezin a ku li vê cîhanê û li wê cîhanê jî li wan dibe.”
Di salên borî de çendîn nivîskarên jin yên din jî neçar bûne ku bi sedema pirtûkên xwe jiyana penaberiyê hilbijêrin. Ji wan jî Nasik Ehmed, nivîskareke çep ku di destpêka salên notî de êrişeke mezin a Îslamiyan ew neçar kir ku ji Kurdistanê derkeve. Herwiha Xendan Heme Ceza, ku bi belavkirina pirtûka “Oqyanûsek ji tawanan” di sala 2007ê de ew û hevjînê xwe çûn derve, lê sala 2008ê ji aliyê serokê kabîneya pêncem Nêçîrvan Barzanî ve xelata baştirîn pirtûka salê jê re hat pêşkêşkirin.
Sozan Cemal berî ku dest bi wergerandina pirtûkê bike, zanîbû ku heman zehmetî jê re jî derdikevin, “lê min zanîbû jî ku kêmayî heye. Eger ez jî kar ji bo hişyarkirinê nekim, her divê keseke din bike.” Sozan Cemal berê beşek kêm ji pirtûkên xwe bi awayekî zincîre di kovara Zanistî Serdem de belav kirin. Lê biryar da ku bike pirtûk.
Pirtûka Sozan Cemal dengekî mezin jî veda. Li kêleka yekî ji pirtûkfiroşên li ber deriyê serayê, pirtûka wê di dest Karwan de ye. Karwan dibêje “hevjînê min heye. Lê hest dikim ku zanîna min di vî warî de nîne. Lewma pêwîstiya min pê tê.”
Sozan derbarê wê yekê de ku gelo natirse jiyana wê têkeve metirsiyê, yan jî mecbûr bibe ku ji welat derkeve, dibêje: “Na. Bi ti awayî ji Herêma Kurdistanê dernakevim. Dev ji nivîsandinê jî bernadim, ji ber ku ez gellekî ji pirtûkan hez dikim û xweşiyê jê werdigirim ku binivisînim û zanyariyê bidim xelkê.”
Sozan Cemal sendîkeya rojnamenivîsan li ser wan gefan agahdar kiriye. Yek ji hevalên wê ji dezgeha Serdem dibêje berî ku ew projeya xwe bigihîne çape, behsa dijwariya karê xwe kir “Lê piştî çapkirinê min jê re got ku ev hemû ji bo ku te bêdeng bikin e.”
Heme Reşîd Faroq matmayî ye ku nêrînek xelkê ya bi çi rengî li ser vê pirtûkê heye. Navborî got ku ti gurrkirin tê de nine: “Hevsengiyê dide malbatan. Xelkê ji xiyaneta hevjiyanê dûr dixîne. Lê dema ku ev pirtûk gihîşt nav gotara mizgeftan, dibe ku wê biêşînin.” Rûdaw - Newzad Mehmûd
